طرح توجیهی گل و گیاهان زینتی بخش 7
شاخص سودآوري (PI)
در اولويت‌بندي طرح‌ها از طريق NPV لازم است به اين نكته توجه شود كه ضرورتاً طرحي كه ارزش کنونی آن بيشتر باشد از اولويت برخوردار نيست. زيرا تنها در صورتي كه سرمايه‌ي اوليه يكسان باشد، طرح داراي NPV بیشتر ترجيح دارد. بنابراين در صورتي كه سرمايه‌ي اوليه يكسان نباشد بايد براي تعديل NPV از شاخص سودآوري استفاده نمود. PI به صورت زير استخراج مي‌شود:
بر اين اساس شاخص سودآوري طرح به شرح جدول شماره (4) محاسبه مي‌شود.
|
جدول 4
|
شاخص سودآوري طرح (ارقام به تومان)
|
|
شرح
|
NPV
|
ارزش حال سرمايه گذاري اوليه
|
PI
|
نتيجه ی ارزيابي
|
|
طرح 1
|
56964433
|
18464400
|
97/2
|
قابل قبول
|
|
طرح 2
|
65321186
|
18464400
|
53/3
|
قابل قبول
|
|
طرح 3
|
3466727-
|
6422400
|
53/0-
|
غيرقابل قبول
|
|
طرح 4
|
6895411
|
6422400
|
07/1
|
قابل قبول
|
|
طرح 5
|
31426374
|
18464400
|
7/1
|
قابل قبول
|
|
طرح 6
|
41783120
|
18464400
|
26/2
|
قابل قبول
|
|
طرح 7
|
3540357-
|
18464400
|
19/0-
|
غيرقابل قبول
|
|
طرح 8
|
6816387
|
18464400
|
36/0
|
قابل قبول
|
|
طرح 9
|
11803588
|
6422400
|
8/1
|
قابل قبول
|
|
طرح 10
|
22160336
|
6422400
|
45/3
|
قابل قبول
|
با ملاحظه جدول بالا:
الف- طرح‌هاي (3) و (7) قبول نمي‌شوند. به عبارتي طرح کشت گل رز در 1000 متر غيرمسقف با احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين و طرح کشت گل باغچه‌اي و پتوس (گل آپارتمانی) در 1000 متر مسقف با احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين صرفه اقتصادي ندارد.
ب- در شرايط محدوديت بودجه اولويت 8 طرح باقيمانده به ترتيب عبارت است از:
طرح (2)، طرح (10)، طرح (1)، طرح (6)، طرح (9)، طرح (5)، طرح (4)، طرح (8)، به عبارت ديگر ترتيب اولويت طرح‌ها به شرح زير است:
1.طرح کشت گل رز در 1000 متر مسقف بدون احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
2.طرح کشت گل مريم و ميخک در 1000 متر غيرمسقف بدون احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
3.طرح کشت گل رز در 1000 متر مسقف با احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
4.طرح کشت گل داودي در 1000 متر مسقف بدون احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
5.طرح کشت گل مريم و ميخک در 1000 متر غيرمسقف با احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
6.طرح کشت گل داودي در 1000 متر مسقف با احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
7.طرح کشت گل رز در 1000 متر غيرمسقف بدون احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين؛
8.طرح کشت گل باغچه‌اي و پتوس (گل آپارتمانی) در 1000 متر مسقف بدون احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين.
منظور از نرخ بازگشت داخلي يك طرح سرمايه‌گذاري در حقيقت نرخ تنزيلي است كه در آن ارزش خالص کنونی طرح(NPV) برابر با صفر شود. اگر به جاي i در فرمول مربوط به NPV، يك نرخ تنزيل مجهول m قرار دهيم، رابطه‌اي به صورت زير به وجود مي‌آيد:
حال بايد نرخ تنزيل m را طوري محاسبه كرد كه NPV=0 يعني ارزش خالص کنونی پروژه صفر باشد. m كه به‌صورت بالا به‌دست آيد نرخ بازگشت داخلي ناميده مي‌شود.
طبق اين معيار، معمولاً سرمايه‌گذاران يك حداقل نرخ بازگشت مورد انتظار را براي خود تعيين مي‌كنند. چنان‌چه طرح مورد نظر بتواند بازگشت مناسب را به‌وجود آورد قابل قبول بوده و در غير اين‌صورت طرح اجرا نخواهد شد. در بسياري از موارد، براي تصميم‌گيري در مورد سرمايه‌گذاري، مقايسه‌اي بين نرخ بازگشت و نرخ بهره‌ي موجود در بازار انجام مي‌شود. نرخ بهره‌ي موجود در بازار در حقيقت بازگشت ناشي از وجوه در حالتي كه عمل سرمايه‌گذاري صورت نگيرد و در واقع فرد بخواهد از فرصت موجود در بازار استفاده كند را نشان مي‌دهد. بديهي است كه با مقايسه‌‌ي اين دو نرخ، هنگامي سرمايه‌گذار طرح را اجرا مي‌كند كه نرخ بازگشت داخلي طرح از نرخ بهره‌ي موجود در بازار بيشتر باشد.
چنان‌چه چندين طرح وجود داشته باشد آن‌گاه سرمايه‌گذار مي‌تواند اين طرح‌ها را با توجه به نرخ‌هاي بازگشت داخلي آن‌ها به ترتيب درجه‌بندي كرده، با اين اولويت و با در نظر گرفتن مسأله‌ي بودجه، آن‌ها را اجرا كند.
يكي از روش‌هاي محاسبه‌ي نرخ بازده داخلي، روش آزمون و خطا است. يعني با آزمون‌هاي مكرر و استفاده از نرخ‌هاي متفاوت تنزيل، محاسبه آن قدر ادامه مي‌يابد تا براساس يك نرخ تنزيل معين، ارزش خالص کنونی طرح برابر صفر شود. به عنوان نمونه طرح 1و 2 که مربوط به توليد گل رز است در اين قسمت ارائه مي‌شود و محاسبه‌ي نرخ بازگشت داخلي براي ساير طرح‌ها، به همين شکل انجام مي‌شود.
طرح 1 ) توليد گل رز در 1000 مترمربع مسقف با احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين
جدول محاسبه ی نرخ بازگشت داخلی
جدول 5
|
محاسبه ی نرخ بازگشت داخلي
|
|
|
|
|
|
NPV
|
i
|
|
|
|
|
|
8692
|
310%
|
|
|
|
X=0
|
i
|
|
|
36800-
|
320%
|
|
|
نرخ سودي كه NPV اين طرح را صفر مي‌كند بين 310% و 320% است. با استفاده از روش نسبت‌يابي داريم:
a / b = c / d ->a = bc/d
IRR = 310% + 9/1% = 9/311%
بنابراين:
چنان‌چه نرخ سود 9/311% باشد، ارزش خالص کنونی طرح برابر صفر مي‌شود. مفهوم عبارت ياد شده اين است كه حتي اگر بانك‌ها و مؤسسات مالي نرخ سودي معادل 9/311% از سرمايه‌گذاران دريافت كنند باز هم اجراي طرح ياد شده، مقرون به صرفه خواهد بود. بنابراين معيار نرخ بازگشت داخلي نيز بيانگر موفق بودن طرح ياد شده است، يعني طرح بايد اجرا شود.
طرح2 ) توليد گل رز در 1000 متر مربع مسقف بدون احتساب هزينه‌ي اجاره‌ي زمين
جدول 6 محاسبه ی نرخ بازگشت داخلي
|
محاسبه ی نرخ بازگشت داخلي
|
|
|
|
|
|
NPV
|
i
|
|
|
|
|
|
26595
|
540%
|
|
|
|
X=0
|
i
|
|
|
1101-
|
550%
|
|
|
نرخ سودي كه اين رابطه را صفر مي‌كند، بين 540% و 550% است. با استفاده از روش نسبت‌يابي داريم:
a / b = c / d -> a = bc/d -> a = 9/6
IRR= % 540 + % 9/6 = % 549 / 6
نرخ بازگشت داخلي مي‌گويد حتي اگر نرخ سود بازار 6/549% باشد، باز هم اجراي اين طرح مقرون به صرفه است و اين خود حاكي از بازگشت بسيار زياد طرح ياد شده است.